Autor: Estera Michalak, Międzynarodowa Dyplomowana Konsultantka Laktacyjna IBCLC

Karmienie piersią jest złotym standardem żywienia noworodków. Ale nie zawsze możliwe jest przystawienie dziecka do piersi – zwłaszcza w sytuacjach takich jak wcześniactwo, choroby noworodka czy separacja matki i dziecka. Wtedy z pomocą przychodzi odciąganie mleka, które może nie tylko utrzymać laktację, ale wręcz uratować życie dziecka.

Przegląd Cochrane (2015), obejmujący 34 badania, oraz projekt ciągłego doskonalenia jakości (CQI) w szpitalu CHOP, pokazują, jak ogromne znaczenie ma odpowiednie podejście do odciągania pokarmu – zarówno techniczne, jak i emocjonalne. A coraz więcej matek odkrywa również nowoczesne strategie, takie jak power pumping – potężne narzędzie w arsenale wspierającym laktację.

Część I: Co mówi nauka? Przegląd Cochrane w praktyce

1. Komfort i preferencje matek

Ręczne odciąganie często oceniane jest przez matki jako bardziej komfortowe w pierwszych dniach po porodzie, pozwala lepiej kontrolować siłę, rytm i jest mniej stresujące.

2. Co wpływa na ilość mleka?

Nie typ pompy (bo w tym temacie potrzeba jeszcze najnowszych badań), ale:

• wczesne rozpoczęcie odciągania (najlepiej do 6 godzin po porodzie),
• masaż piersi,
• ogrzewanie,
• techniki relaksacyjne, mają największy wpływ na ilość i jakość mleka.

3. Bezpieczeństwo i skład mleka

Nie stwierdzono znaczących różnic w bezpieczeństwie między metodami. Ręczne odciąganie wiąże się z wyższym stężeniem sodu, co ma znaczenie u wcześniaków. Masaż piersi zwiększa zawartość tłuszczu.

Część II: Kiedy mleko to lekarstwo – przykład CHOP (Children’s Hospital of Philadelphia)

W przypadku dzieci hospitalizowanych na oddziałach intensywnej terapii neonatologicznej (NICU), mleko matki jest traktowane jak interwencja medyczna. W CHOP wdrożono projekt mający na celu poprawę inicjacji i częstotliwości odciągania mleka wśród matek noworodków z ciężkimi wadami wrodzonymi.

Główne założenia:

• Rozpoczęcie odciągania: <2 godziny po porodzie naturalnym, <4 godziny po cesarskim cięciu
• Minimum 8 sesji dziennie, z przynajmniej jedną w nocy
• Wsparcie laktacyjne, edukacja, monitorowanie postępów
• Dostęp do sprzętu i zestawów do odciągania

Dzięki temu większość matek osiągała pełną laktację (750 ml/dobę) w ciągu 10–14 dni.

Wniosek: Szybki start i wysoka częstotliwość to filary sukcesu. Każda kropla siary ma potencjał ratowania zdrowia dziecka.

Część III: Power Pumping – intensywna strategia zwiększania produkcji mleka

Power pumping, czyli „pompowanie mocy”, to technika stworzona z myślą o matkach odciągających mleko regularnie – szczególnie tych, które chcą zwiększyć laktację w warunkach domowych lub szpitalnych.

Co to jest power pumping?

To metoda naśladowania zachowania dziecka podczas skoku rozwojowego (cluster feeding), kiedy to częstsze, dłuższe i bardziej intensywne ssanie stymuluje wzrost produkcji mleka poprzez podniesienie poziomu prolaktyny i oksytocyny.

Sprzęt:

• Elektryczna pompa do odciągania mleka (preferowana dwufazowa)

Jak to działa – schemat 60 minut:

1. Pompowanie – 20 minut
2. Przerwa – 10 minut
3. Pompowanie – 10 minut
4. Przerwa – 10 minut
5. Pompowanie – 10 minut

To daje 40 minut aktywnego odciągania w ciągu 1 godziny. Stosuj raz dziennie przez 3 do 7 dni.

Uwaga: Power pumping nie zastępuje regularnego planu odciągania – to dodatkowa sesja intensywna, która „resetuje” laktację i stymuluje organizm do zwiększonej produkcji.

Czy to działa?

Tak – wiele kobiet raportuje zauważalny wzrost podaży mleka w ciągu kilku dni. Warunek: regularność i cierpliwość.

Wskazówka eksperta:

Power pumping warto wprowadzać we współpracy z konsultantem laktacyjnym, szczególnie w sytuacjach trudnych – jak spadek podaży mleka, wcześniaki, dzieci z problemami w ssaniu.

Wielka trójka sukcesu laktacyjnego: Czas – Częstotliwość – Świadomość

Zarówno badania naukowe, jak i praktyka kliniczna pokazują, że skuteczne odciąganie mleka opiera się na trzech fundamentach:

1. Czas – Im szybciej rozpoczniesz, tym lepiej
2. Częstotliwość – 8–12 razy na dobę to nie mit, to standard fizjologii
3. Świadomość – Wiedz, po co to robisz, jak to działa i jak się wspierać

Zapamiętaj! Każda kropla ma znaczenie

• Mleko matki to nie tylko pokarm – to terapia, profilaktyka i immunologiczna ochrona
• Wczesne, częste i odpowiednio poprowadzone odciąganie mleka jest fundamentem laktacyjnego sukcesu, szczególnie w przypadku dzieci hospitalizowanych
• Power pumping to skuteczne narzędzie dla matek odciągających regularnie, warto je znać i stosować świadomie
• Żadna technologia nie zastąpi wiedzy, edukacji i ludzkiego wsparcia

Na koniec – głos praktyka:

Jako konsultantka laktacyjna mogę powiedzieć jasno: Twoje ciało potrafi więcej, niż myślisz. Laktacja to proces fizjologiczny, który potrzebuje czasu, bodźców i wsparcia, nie idealnych warunków.

Zaufaj sobie, zaufaj naturze i korzystaj z narzędzi, które ją wspierają, a nie zastępują.

Każda kropla mleka ma znaczenie.
I każda matka zasługuje na to, by wiedzieć, jak ją bezpiecznie, skutecznie i z dumą przekazać swojemu dziecku.

Źródło:

1. Spatz DL, Froh EB, Schwarz J, Houng K, Brewster I, Myers C, Prince J, Olkkola M. Pump Early, Pump Often: A Continuous Quality Improvement Project. J Perinat Educ. 2015;24(3):160-70. doi: 10.1891/1058-1243.24.3.160. PMID: 26834437; PMCID: PMC4720864.
2. Becker GE, Smith HA, Cooney F. Methods of milk expression for lactating women. Cochrane Database Syst Rev. 2015 Feb 27;(2):CD006170. doi: 10.1002/14651858.CD006170.pub4. PMID: 25722103.